Νικόλαος Κοτζιάς
Redaksionale Dita
Të thuash se ishte një
deklaratë e llogaritur për konsum të brendshëm, për të qetësuar opinionin pas
“rebelimeve” të herëpashershme këtyre kohëve të fundit, të fqinjit të vogël
shqiptar, nuk bën vaki. Intervistat dhe pohimet mediatike të një ministri të
Jashtëm fluturojnë sa hap e mbyll sytë, nëse ai ka thënë diçka interesante. Ose
acaruese. E sidoqoftë, qesharake.
E tillë ishte deklarata
e djeshme e ministrit të Jashtëm grek Nikos Kotzias lidhur me marrëdhëniet
greko-shqiptare, në kuadrin e një interviste më të gjerë.
Përgjithësisht, është
në natyrën dhe llojin e zanatit të një kryediplomati që edhe në momentet më të
tensionuara politike, të frenohet në qëndrime, në gjuhë dhe terminologji. Akoma
dhe në raste lufte, kryediplomati ja lë kërcënimet me numra trupash, teknologji
luftarake e fuqi ekonomike, tregtare etj, si dhe shantazhet direkte ndaj
kundërshtarit, të paktën një kolegu të tij më të azhornuar, fjala vjen
ministrit të Mbrojtjes. Apo shefit të Shtabit. Padyshim, kryeministrit të
parit.
Por zoti Kotzias
zgjodhi të deklarohej vetë. Duke qenë mesa duket i ndërgjegjshëm se vërtet
ligji i luftës është në fuqi, sado që Athina deri tani ka mëtuar ta zvogëlojë
peshën e tij si një relike juridike e kohërave të shkuara.
Çfarë tha ministri
Kotzias? Në një intervistë për gazetën “Ethnos”, mes shumë pyetjeve që kishin
të bënin edhe me marrëdhëniet me Shqipërinë, ra në sy një frazë:
“Greqia ia kalon
(Shqipërisë) në të gjitha fushat, ka 10-fishin e PBB, sisteme të forta të
mbrojtjes dhe të sigurisë. Shqipëria ka varësi të fortë ekonomike nga
emigrantët, investimet, tregtia. Kemi edhe përfaqësim asimetrik në arenën
ndërkombëtare dhe atë rajonale. Është
pra e udhës që disa njerëz të bëhen realistë dhe të kontribuojnë në
marrëdhëniet me interes reciprok dhe në zgjidhjen e çështjeve të hapura, përmes
të drejtës dhe traditës ndërkombëtare dhe europiane…”.
E kishte këtë mesazh
për qeverinë shqiptare që po i mëshon ca si shumë çështjes çame.
Prandaj, shtoi ai, “të
zgjidhim problemet me vendet që aspirojnë të hyjnë në Europë, përpara se të
fillojnë negociatat me BE-në, kjo është në interes të tyre”. Këtu fillon
kontradikta. Sepse nëse për Greqinë çështja çame nuk ekziston, i bie që
s’paskemi probleme për të zgjidhur?! E në të kundërt, do vënë veton ndaj
integrimit tonë në BE?
Por kontradiktat lidhur
me personin e ministrit të Jashtëm, ashtu si dhe me qëndrimin grek për disa
çështje lidhur me Shqipërinë, nuk mbarojnë këtu. Është e tepërt të kujtojmë se
si janë dëbuar si bashkëpunëtorë të thekur të gjermanëve, mijra të moshuar e
fëmijë, gra e burra shqiptarë çamë në vitin 1945. Fotot dhe disa pamje filmike
të kohës e dëshmojnë qartë “pronazizmin” e tyre. Ndërsa që dëbimi është
organizuar nga forcat e Zervës, aleate të nazistëve, dhe “batalionet e
sigurisë” gjithashtu pronaziste, është harruar si fakt.
Ndoshta pro-nazistë do
kenë qenë dhe shqiptarët e dëbuar që në 1913, pastaj me radhë çdo pak vite,
deri në paktin e Lozanës kur grekët i paketuan si “turq” dhe i nisën drejt
Turqisë pas marrëveshjes së këmbimit të popullsisë më 1923.
Është e qartë se e
mësuar me një vend që e kanë bërë çorap këto 20 e kusur vite, Athina zyrtare
është kapur ‘pa mendje’ nga disa qëndrime të qeverisë shqiptare këto 3 vitet e
fundit. Që ka kërkuar qartë dhe ftohtë, pa emocione, heqjen e ligjit qesharak
të luftës dhe detyrimin grek për të njohur dhe dhënë një zgjidhje dramës së
çamëve. “Epo kur u bënë dhe këta!”, do
kenë thënë me vete një apo disa koka të shqetësuara, “po përfitojnë nga kriza
jonë dhe po hedhin vickla”.
Dhe duket se mesazhin e
parë paralajmërues vendosi ta japë Kotzias. Sjellje e padenjë, nga i njëjti
vend që deri tani ka reaguar si një i vogël i nëpërkëmbur padrejtësisht prej
fuqive të mëdha, kryesisht prej Gjermanisë, kur vjen puna tek kriza e rëndë
financiare dhe ekonomike e Greqisë.
E pra, Nikos Kotzias
mund të thuhet se ka një formim kulturor e arsimor gjerman. Ka studiuar aty, i
arratisur pasi ishte në kërkim nga junta greke si veprimtar i Partisë Komuniste
greke. Madje dha kontribut në formësimin e bazës teorike të partisë, duke marrë
nofkën “Susllov”, sipas kryeteoricienit sovjetik të kohës së Hrushovit.
Por nuk është
pro-gjerman, përkundrazi, e sheh këtë vend si fuqinë e re imperialiste të
Europës. Nga komunistët u nda në vitin 1989, pasi nuk ishte dakord që PK të
jepte votat për rrëzimin e qeverisë socialiste Papandreu, të mbërthyer nga disa
skandale korrupsioni.
Themeloi një grup
tjetër të majtë, dhe nga nofka “Susllov” i mbeti dashuria për Rusinë, që e sot
e maskon me tezën se Greqia duhet të forcojë marrëdhëniet me vendet e BRIK-ut
(Brazil, Rusi, Indi, Kinë). Deri aty sa ditën e marrjes së detyrës aktuale për
herë të parë, kundërshtoi sanksionet e BE-së ndaj Rusisë për krizën e Ukrainës.
Në këtë mini-biografi
të Nikos Kotzias duhet shtuar se ka dhënë kontribut në shkrirjen e akujve dhe
ngritjen e urave të bashkëpunimit me Turqinë, madje ishte anëtar i komisionit
të BE-së që rregulloi marrëveshjen për statusin kandidat të Turqisë. Nuk është
regjistruar ndonjë “kërcënim” i tij ndaj këtij vendi me këtë rast, si kusht për
të ndihmuar Ankaranë të marrë statusin.
Mesa duket, Ankaraja, e
as ndonjë kryeqytet tjetër i madh, nuk janë adresa e duhur për të përmendur
“sistemet e forta të sigurisë dhe mbrojtjes”. Tirana po. Duke zgjedhur edhe të
harrojë faktin që të dyja vendet tona janë anëtare të NATO-s. Ashtu siç harron
se shqiptarët në Ballkan nuk kanë vetëm Tiranën për kryeqytet.
Në fund, duhet pranuar
se ministri “Susllov” për hir të së vërtetës, akuzohet nga opozita greke se ka
bërë disa lëshime të fshehta kundruall shqiptarëve. Nuk thuhet se cilat janë
këto, por nga ana tjetër të djathtëve grekë mund t’u duket lëshim edhe vetëm
fakti i përmendjes së termit “çështje çame” në një tryezë zyrtare.
Nëse tregimi
disarreshtash i muskujve kundrejt Tiranës nga ana e ministrit të gabuar, ishte
thjesht një adresim gjithashtu i gabuar për shkak të nervozizmit ndaj akuzave,
kjo mbetet për t’u parë. Por ajo që kuptuan shqiptarët dhe Ballkani nga kjo
deklaratë, ishte e kundërta që asaj që një goxha ministër si Kotzias (theksi te
A-ja) deshi të përçonte.
Po. Për fat të mirë,
askush nuk u tremb…
* * *
