Elegji për "ngjyrat" e kohës bardhezi

Nuk ka vdekur Vaçe Zela

Nga Edi Rama

Eshtë shuar diçka brenda gjithkujt që e njohu nga afër apo e dëgjoi nga larg.

Kjo është vdekja që e bën lajmin për ikjen e Vaçes nga kjo botë, posaçërisht të veçantë për secilin prej nesh;

Një dhimbje që përçohet në trajtën e një humbjeje të përbashkët edhe tek më të rinjtë që deri dje, s'kishin dëgjuar asgjë për të dhe prej 48 orësh lënë shënimin e tyre në rrjetet sociale.

Kur këndonte Vaçe Zela bota ishte bardhezi.

Edhe ekrani ishte bardhezi.

Dhe i vetmi rrjet që lidhte figurën e zërin e saj me këtë vend, ishte rrjeti i një propagande bardhezi.

 imazhe shqip

Këngëtarët visheshin njësoj, kreheshin njësoj, rrinin njësoj para mikrofonit, thuajse gatitu, dhe i'a linin radhën njëri-tjetrit, me hyrje-dalje ku hapat dukeshin thuajse njësoj, nën duartrokitje që ngjanin thuajse njësoj, edhe për koncerte edhe për kongrese.

Lajmi për ikjen e Vaçe Zelës më çoi pas në atë botë, në kuzhinën e vogël ku pak më larg tryezës së bukës, në këndin e ngushtë mes dritares dhe dollapit të bardhë që mbulonte faqen e murit, qëndronte televizori "Iliria", dhe ne, familja e ulur rreth tryezës gjithnjë njësoj, në të njëjtat vende, me sytë kthyer nga televizori, ndiqnim Festivalin e Këngës në Radiotelevizion, që çdo vit dukej i njëjti festival që përsëritej; me pushkën, kazmën dhe çelësin sol që vit pas viti, ndërronin vend e madhësi në sfond, siç ndërrojnë vend gjymtyrët për të mos ngrirë për fare; me orkestrën që dukej sikur s'kishte lëvizur vendi qysh nga viti i mëparshëm; me këngët që tingëllonin si pjesë e një kënge të vetme, të gjatë pa mbarim, pa ndalim, pa ndryshim.

Një herë, dy herë, tre herë, shtatë herë, herë të tjera akoma, në gjatësinë e një fëmijërie shumë më të gjatë se sa ç'është fëmijëria sot, e ndoqa edhe unë si thuajse të gjithë njësoj, të gjithë atë ritual të paimagjinueshëm për fëmijët e sotëm të facebook-ut. E ndoqa duke pritur çdo vit e më shumë para ekranit të atij festivali, vetëm për ato pak minuta mes orësh të tëra të ndara midis tre netëve, kur në skenë hynte Vaçe Zela. Me flokët e derdhur jashtë normës së ngurtë të kohës, portretin e pangjashëm me asgjë e me askënd, buzëqeshjen që mbulonte ekranin me një rrezatim misterioz, dhe shikimin xixëllues që paralajmëronte diçka tjetër, diçka ndryshe, diçka që pa e rrëzuar normën, pa e këputur këngën e vetme të realizmit socialist, e elektrizonte ajrin e kuzhinës sonë.

Ishte një zë që në një kohë tjetër, e në një vend tjetër, në të tjera skena, me të tjera tekste e të tjera melodi, do kishte elektrizuar qiellin e botës, por në atë kohë e mbi atë skenë, s'mund të bënte më shumë se sa të ndizte një yll magjepsës në qiellin tonë të kyçur brenda nesh.

Vaçe Zela iku nga mesi ynë kur ra perandoria e bardhezisë, dhe e la kyçur zërin e saj këtu, në rrethin e kujtesës sonë bardhezi, pa u kthyer kurrë me hapat e saj në skenën e re të jetës sonë, për të na kërkuar shpërblim, ndere a vëmendje, për minutat e paçmueshme që na bëri të jetojmë, dhe pas kaq shumë vitesh na dërgoi befas, thjesht lajmin e vdekjes, mu si kartolinë të një dashurie të pathënë dot kurrë deri në fund.

Nuk ka vdekur Vaçe Zela.

Ajo vetëm ka ikur për fare nga kjo botë, pasi kohë më parë iku nga ky vend.

Eshtë shuar thellë brenda nesh një yll magjepsës, të cilin askush që nuk e pa të ndizej në skenat e në kuzhinat e vjetra të Shqipërisë, nuk do të jetë asnjëherë dot në gjendje t'ia ndjejë magjinë përmes ekranit e altoparlantëve të botës së sotme.

Për të gjithë ata që e ndajnë me mua këtë përjetim, dua t'i them sot Vaçe Zelës faleminderit që ekzistove për secilin prej nesh, atëherë kur ekzistenca jonë ishte thuajse e ngrirë, mu si një këngëtar festivali, dhe kur zëri yt na tregonte fshehur pas tekstesh e melodish të zakonshme, mrekullinë e jashtëzakonshme të të jetuarit të kësaj bote.

Më ka qëlluar ta pyes veten si do ta këndonte Vaçja, sikur të ishte më me fat, këngën "I will always love you".

Asnjëherë s'do ta dimë.

Di vetëm që në këto orë lamtumire, të gjithë ata që e njohën nga afër apo e dëgjuan nga larg, i thonë Vaçe Zelës, 

"I will always love you".

U prehsh në paqe yll i shuar, ne do të të duam gjithmonë.

*   *   *

LETËR E HAPUR: Kujdes gjysh,

WC-ja është “djathtas”

Ka kohë që lehjet dëshpëruese të Kryetarit real të PD-së ecin në një rrugë të errët. Kjo rrugë, fundin e saj e ka në greminën e kaosit civil, i cili mbetet mundësia e vetme për mos ndëshkimin e tij ligjor. Kur Roberspieri u shpëtua përkohësisht nga arrestimi i kundërshtarëve të vet, disa jakobinas e këshilluan që t’i bënte thirrje popullit kundër rrezikut që i kanosej Republikës, por ai duke e ditur se çfarë kishte bërë gjatë qeverisjes se vet gjakatare u tha atyre: “Në emër të kujt ta nënshkruaj këtë thirrje?”. Avokati nga Arrasi e kuptoi se fundi i tij tragjik ishte i pashmangshëm, ndërsa Doktori nga Tropoja akoma ngushëllon veten me ëndrrën e riciklimit.

Sali Berisha mbetet i vetmi rast në histori kur amerikanët sfiduan vetvehten e tyre duke e ricikluar Berishën në pushtet pas asaj që ndodhi në 97, por ajo ishte një sfidë e detyruar. Ata që hodhën poshtë Les Valesen, braktisën Pinoçetin e Suharton u detyruan ta pranonin riardhjen e Berishës në pushtet. Çdo gjë ndryshon në proporcion me kohën. Kanë ardhur kohët që politika shqiptare të çlirohet nga ankthet mbytëse të së kaluarës së saj. PS-ja dalëngadalë po i nënshtrohet suksesshëm këtij procesi ndryshimi, ndërsa PD-ja është ende larg, shumë larg, përderisa brenda saj vazhdon të sundoje fantazma imperiale e Sali Berishës. Ai bën thirrje për të përmbysur Ramën, duke spekulluar me disnivelet e pashmangshme që sjell periudha tranzitive e ndërrimit të pushteteve, duke kapërcyer kështu dhe kufijtë moralë të një ndjesie reflektimi që duhet t’i sillte largimi poshtërues nga pushteti i një vote mbarëshqiptare.

 imazhe shqip

Shtylla vertebrale e PD-së ishin të persekutuarit politikë; ish-të burgosur politikë, që mbetën serish të burgosur në brengat e hallet e tyre të pazgjidhura; si dhe ish-pronarët, të cilët mbetën sërish ish-pronarë nga qeverisjet e derisotme që e kanë futur vendin në kolaps ekonomik e civil me pasoja shkatërruese për të ardhmen. Gjithë shqiptarët sot dergjen mbi shtresën vullkanike të një konflikti të pashmangshëm për çështjet e pronësisë, i cili një ditë mund e do të shpërthejë tragjikisht nëse nuk do ndërhyhet me përgjegjësi të lartë politike. Sot shqiptarët janë populli që flenë më pak gjumë në kontinentin Europian, se më shumë se gjysmës së tyre iu janë grabitur pronat, por edhe përfitues-grabitësit s’mund ta bëjnë të qetë gjumin e tyre.

Dhe pikërisht Berisha… Berisha bën thirrje për kryengritje…! Në emër të kujt? U bën thirrje të burgosurve politikë, atyre që i dogji dhe i poqi me urrejtjen e vet të trashëguar. Unë kam qenë pjesëmarrës i të gjitha grevave të urisë që kanë bërë të burgosurit politikë për çështjen e tyre të drejtë. Isha edhe kur Berisha bëri thirrje për të mbrojtur plepuristat në 1998-ën, por PS-ja e asaj kohe në pushtet, u tregua shumë dinjitoze në trajtimin e asaj greve duke u plotësuar kërkesat duke mos shpifur e fyer grevë-bërësit siç bëri Berisha në grevën e fundit Shtator-Tetor 2012. Ai angazhoi falangat perverse të spiunëve që aktualisht i ka akoma, përderisa nuk u janë hapur dosjet si langonjtë e vet besnikë.

Sali Berisha, unë jam nga Vlora dhe duhet ta dish se diferencat karakteriale të burgosurve politikë të Vlorës, gjatë gjithë kohëve që ekzistuan në burgjet politike në Shqipëri, me ata të nahisë tënde ndryshojnë shumë. Në qoftë se nuk e di, mund të pyesësh. Mos vallë larot e tu më ngatërronin kur unë isha në grevë me emrin me ndonjë pjesëtari të asaj greve që ishte i nahisë tënde?

Unë po të shkruaj sepse dua të të them diçka fare hapur këtu në gazetë: Ti Sali Berisha, je një tranvestit politik që e ndërrove orientimin tënd në kujdesjen e një kirurgu satanik si Ramiz Alia. Shndërrimi yt ndodhi në pavionin ogurzi të Komitetit Qendror për të ardhur në krye të së djathtës shqiptare; më saktë për ta shkatërruar atë. Misioni yt ka mbaruar dhe ti bashkë me të. Mjerë ata që akoma s’e kanë kuptuar.

Sot që ti po lëngon në errësirën e egocentrizmit tënd të shfrenuar, kapluar gjithandej nga ethet e obsesionit të vetëm që ke, pushtet me çdo kusht e çdo mjet, bën thirrje për protesta e kryengritje…!

Po të pyes prapë: Në emër të kujt? Në emër të atyre që u rrëmbeve pronën dhe jetën, në emër te atyre që baltose e gënjeve për vite me rradhë? Ti sot je kthyer në një kufomë politike në dekompozim e sipër, që me kutërbimin tënd po ndot jo vetëm ajrin e zyrave të PD-së, por edhe të gjithë shoqërinë shqiptare. Atrofizimi politik i PD-së, për aq kohë sa ajo do të jetë domen i yti, nuk do të ndalet kurrë. Mjerë PD-ja me ty, lum PD-ja pa ty!

Zoti Rama! Krokodili Berisha noton dhe gjuan në ujërat e turbullta të politikes shqiptare vetëm nga moshapja e dosjeve. Vetëm dosjet janë prangat e trashëguara nga komunizmi. Ai i përdor me shumë sukses për të mbajtur rreth vetes, për të ushtruar pushtet edhe kur nuk është ën pushtet. Po u hapën dosjet, Berisha do të mbetet komandant pa ushtar, se të parët do të largohen Jozefinka Avdalli dhe Edush Halimi, i cili kur unë isha në greve, do të deklaronte se kisha privatizuar gjysmën e Sarandës, kur unë aktualisht edhe sot jam pa shtëpi dhe jetoj me qira. Kur këputen zinxhirët, langot e harrojnë të zotin e tyre.

Zoti Rama! Këputi zinxhirët dhe prangat e dosjeve. Bëje këtë që Shqipëria të hyjë në normalitetin e saj aq të nevojshëm për të tashmen dhe të ardhmen e saj. Bëje të lirë Shqipërinë dhe shqiptarët nga brengat e së kaluarës komuniste për të mbetur gjithmonë njeriu i ndryshimit të madh. Bëje që të bëhesh i tillë.

Kur të hapen dosjet, lukunia e langove që sot trimërohen e kapërdisen nëpër gazeta e televizione, do të tulaten njëherë e përgjithmonë, por edhe atyre do t’u bëhet mirë se do të shpëtojnë njëherë e mirë nga qehajaji i tyre i pashpirt dhe keqpërdoruesi Berisha. Ai do të mbetet përgjithmonë siç deklaroi Dostojevski për Bjelinskin kur u inaugurua monumenti i Pushkinit në Moskë, “fenomeni më i qelbur i jetës intelektuale ruse”, ndërsa Berisha do të mbetet dukuria më e shëmtuar politike e periudhës poskomuniste në Shqipëri.

Kur Napoloni u kthye nga Rusia i mundur dhe pa armatën e tij të madhe, Hygoi do të shkruante për të: “S’kish më Napoleon, kish mbetur Bonaparti si një romak i goditur nga shigjeta e një parti”. Kështu po ndodh dhe në Shqipërinë e sotme me Berishën:

                    Berisha ka vdekur

                    Gjallë është veç Saliu,

                    Si një lluc e mbetur

                    Që pret ta lajë shiu.

Tani lamtumirë podiume, lamtumirë mitingje ku çirrej pa reshtur komunisti i veshur me mantelin e demokracisë të vjedhur tinëz në altarin e ëndrrave tona, sipas skenarit katovician. Hape rrugën o gjysh, të kalojnë të tjerët. Dhe kujdes, se duke qenë i prostatëzuar mendërisht e fizikisht, mos harro se WC-ja është “djathtas dhe vetëm djathtas”, nga ajo e “djathtë” që e ideoi dhe projektoi, babai yt shpirtëror Ramiz Alia! Dhe një herë o gjysh kujdes: “WC-ja” është “djathtas”!

Fatmir Lamaj është një ndër ish-të burgosurit politikë më të njohur në vend. Ai është nga Vlora dhe pjesëmarrës në të gjitha grevat e urisë që kanë zhvilluar ish-të burgosurit politikë, përfshirë grevën e fundit që përfundoi tragjikisht. Kjo letër e hapur e dërguar prej z.Lamaj në DITA është opinioni i tij për atë që po ndodh në PD, por edhe një apel për hapjen e dosjeve të ish-Sigurimit.

 http://imazheshqip.blogspot.com/2012/11/lirak-bejko-pishtar-i-demokracise.html

*  *  *

Fatmir Lamaj vs. Sali Berisha dhe…

Robert Mugabe

Nga Eduard Zaloshnja*

Kur bebeja Sali i Berishajve lëshoi klithmën e parë në këtë botë, atje në Vuçidol, dy gjyshërit e Fatmir Lamajt po luftonin dhëmbë për dhëmbë me forcat komuniste në Labëri. Ndërkohë, babai i bebes Sali mirëpriste ardhjen e komunistëve në pushtet dhe, eventualisht, e dërgoi të djaloshin Sali me një valixhe druri në Tiranë, për të filluar ngjitjen meteorike në karrierën mjekësore dhe në aktivitetin politik në radhët e Partisë së Punës.

Fatmir Lamaj me familjarë të tij

(Greva e Urisë Tiranë  - tetor 2009)

Kur Sali Berisha voziste me varkë në Drilon të Pogradecit me të birin e Enver Hoxhës, dy gjyshërit e Fatmir Lamajt kishin vite që u ishin kalbur eshtrat, pas pushkatimit dhe, ndërkohë, rreth 100 vjet burg politik ishin akumuluar në fisin Lamaj.

Kur Sali Berisha dëshmonte në gjyqin kundër heroit anti-komunist Hysen Shoshori, Fatmir Lamaj u arrestua, për t’i shtuar edhe një dekadë tjetër shekullit të burgut politik të akumuluar nga fisi i tij. Dhe kur Sali Berisha kujdesej për shëndetin e Hysni Kapos, Fatmir Lamaj torturohej në birucat e burgut politik.

Në vitin 1991, rrugët e jetës së Saliut dhe Fatmirit u takuan në Vlorë. Saliu, pasi ishte larguar nga PPSH, kishte dalë në krye të Partisë Demokratike dhe, gjatë fushatës zgjedhore të atij viti, e takoi Fatmirin e sapoliruar nga burgu. Që prej atij viti e deri në 2009-ën, Fatmiri votoi rregullisht për Partinë Demokratike, sepse, nga shtrëngimi i dorës që kishte bërë me ish-komunistin Berisha, kishte krijuar një bindje të brendshme se ishte penduar sinqerisht për militimin në partinë që i kishte shkatërruar jetën atij dhe gjithë fisit të tij.

Madje, në vitin 2004, një fotografi e madhe e Fatmirit të përgjakur gjatë një protestë kundër qeverisë Nano, ishte përbri një editoriali të Sali Berishës në gazetën Rilindja Demokratike, ku ky i fundit argumentonte se përse duhej bërë “një dëmshpërblim i menjëhershëm dhe i plotë i martirëve si Fatmir Lamaj”.

Thyerja e Fatmirit me Saliun ndodhi pas zgjedhjeve të 2009-ës, kur sorrollatjet për të marrë këstet e dëmshpërblimit të premtuar nga Saliu para zgjedhjeve, e bindën më së fundi se atij i interesonte vetëm vota e të burgosurve politikë dhe jo dëmshpërblimi dinjitoz i tyre. Dhe kur mori vesh se bashkëvuajtësit e tij ishin futur në grevë urie në Tiranë, Fatmiri hipi në një furgon dhe shkoi e u ngujua edhe ai me ta.

Dhe ironia nuk mbaron me kaq. Në ditën kur Fatmiri u deklaroi mjekëve se do të vetëflijohej, Saliu u deklaroi deputetëve të tij, me rastin e datëlindjes së vet, se do të jetonte dhe qeveriste edhe 34 vjet të tjera…

Dhe kjo deklaratë e Saliut na çon 10 mijë kilometra në jug të Shqipërisë, ku 88-vjeçari i rrjedhur nga trutë Mugabe po garon për t’u rizgjedhur për të n-tën herë president i Zimbabves…

 imazhe shqip

*Botuar në Dita me16 tetor 2012

*   *   *

http://imazheshqip.blogspot.com/2012/11/lirak-bejko-pishtar-i-demokracise.html