Apple, Amazon, Facebook,
Google dhe Microsoft
Google dhe
“sivëllezërit” kanë në dorë botën. Kanë një fuqi prej 2 mijë miliardë dollarë,
qindra-miliona klientë, dinë gjithçka për ne dhe mund të ndikojnë në zgjedhjet
që bëjmë. Pesë gjigantët amerikanë të Internetit – Amazon, Facebook, Microsoft,
Apple dhe Google – janë padronët e vërtetë të botës. Dhe disa kanë nisur të
shqetësohen
Dinë gjithçka për ty.
Cfarë të pëlqen, atë që shkruan dhe mendon, madje edhe ndjesitë e tua. Cfarë
blen, ku shkon çdo ditë dhe në çfarë ore. Kur u bindesh zakoneve të tua dhe të
gjithë herët që zgjedh kapriçion për t’i shkelur. Jënë kudo. Në shtëpi, në
xhep, në makinë. Apple, Amazon, Facebook, Google dhe Microsoft janë sovranët e
vërtetë transnacionalë. Fuqi të mëdha globale të epokës së Internetit (të
gjitha amerikane) që, tamam si ato të vërtetat, janë gjithmonë në luftë mes
tyre. Objekti i konkurrencës jemi ne. Apo 2.8 miliardë personat që, ashtu si
ne, çdo ditë lundrojnë në internet dhe kanë një kartë krediti. Secili konkurent
dëshiron të bëhet padron i botës, të ketë sa më shumë ndjekës digjitalë dhe të
eleminojë konkurencën. Janë sovranë sa diskretë e të heshtur, aq edhe të
fuqishëm. Për të fituar besnikërinë e klientëve, ofrohen që të bëhen furnizues
globalë të gjithçkaje, produkte, shërbime dhe zgjidhje që përmirësojnë dhe
thjeshtësojnë jetën tonë. Me një të klikuar të mausit. Në këmbim, duan të dinë
gjithçka rreth nesh.
Në vitet e parë të
jetës, i janë përkushtuar misionit të tyre fillestar: Google u përqëndrua tek
motorri i kërkimit. Apple tek produktet inovativë, të shtrenjtë dhe të
projektuar me shije të hollë. Amazon krijoi dyqanin më të madh të librave
online. Microsofti e vendosi sistemin e vet të operimit në çdo tryezë pune.
Facebook u rrit si albumi i kujtimeve i kujtdo që lidhej në internet. Ide
digjitale ose jo, të cilat kanë sjellë miliarda dollarë fitime. Shpesh herë me
praktika fiskale të diskutueshme, që tani po përfundojnë në shënjestër të
autoriteteve. Eshtë ky rasti i Apple, ndaj të cilës BE ka ngritur një kauzë që
vendos në bangën e të akuzuarit edhe qeverinë irlandeze, falë të cilës Apple ka
paguar një normë më pak se 2% për një total prej 137 miliardë dollarësh fitime,
për të cilët tani Brukseli do të kërkojë faturën. Të fuqizuara prej këtyre
kapitaleve të jashtzakonshëm, “pesë të mrekullueshmit” u shndërruan në “ngrënës
të gjithçkaje”. Totalitarizëm i ri, siç thotë themeluesi i Wikileaks, Julian
Assange? Një deklaratë e fortë, por është e vërtetë që janë duke ribërë modelin
ekonomik botëror. Mund të nxjerrin në pension, shumë shpejt, institucione që
deri dje konsideroheshin të përjetshëm. Ja disa shembuj.
Apple, me funksionet
“Pay” (Pagesë) dhe të njohjes biometrike që sapo janë integruar në iPhone 6, po
shndërrohet në qarkun bankar më të madh të botës. Mund të paguhet gjithçka me
celular dhe mund t’u themi një herë e mirë lamtumirë kartëmonedhave dhe
portofolëve. Për çdo transaksion, sipas New York Times, do të marrë një
përqindje (15 qindraka për çdo 100 dollarë).
Google dëshiron të
komandojë qiejt me robotët fluturues pa pilot (ashtu si edhe Amazon) për të
dërguar çdo gjë, kudo që të jetë. Po ndërton një rrjet të vetin të satelitëve,
për të bërë të mundur dërgimin e Internetit në çdo qoshe të globit. Gjithçka në
dëm të kompanive telefonike. Jo vetëm kaq: dëshiron të bëhet botuesi i vetëm i
të gjithë informacioneve duke ofruar lajme (me kosto zero) në të gjithë vendet
e botës, duke mbledhur ata që prodhohen prej gazetave dhe profesionistëve të
lajmeve, që për t’i prodhuar paguajnë pagat e mijëra gazetarëve. Po kështu, ka
shfrytëzuar superfuqinë e vet në sektorin e kërkimit për të diskriminuar
konkurrencën në rezultate. Një sjellje që e ka sjellë nën lenten zmadhuese të
Antitrustit të BE-së: aktualisht investigohet për abuzim të pozicionit dominues
dhe rrezikon sanksione të rëndë.
Amazon ofron pothuajse
gjithçka, që nga frutat tek sallatat, deri tek veprat e artit dhe lejon të
bëhen blerje edhe me një tweet. Lufton fort me bërryla për të qenë i vetmi
supermarket i botës; tregton muzikë dhe filma, tabletë dhe smartphone, në një
konkurrencë totale dhe të hapur me Apple.
Facebook ka gjetur një
rrugë të shtruar për të konvertuar shijet dhe preferencat tona, në mall për
t’ua shitur reklamuesve, është futur në celularë dhe synon që të shkundë
marrëdhëniet mes njerëzve, duke i bërë edhe më virtuale, falë një maske që nuk
vishet por që simulon realitetin.
Microsofti ka kuptuar
se koha e kompjuterëve është në perëndim, është futur në sektorin e celularëve
dhe tabletëve duke blerë Nokian, ndërkohë që me linjën Surface është duke
transformuar kompjuterët në një evolucion të ri të specieve, hibridë gjysmë
tabletë dhe gjysmë laptopë. Risqet që miliona njerëz të përfundojnë në duart e
këtyre të pestëve janë të dukshëm.
PERSHTATUR
NE SHQIP NGA www.bota.al
* * *
No comments:
Post a Comment
Eng - - - Comments that are offensive, discriminatory against race, nationality, gender, religion and/or expressed in any other unlawful grounds are strictly prohibited! Thank you!
Alb - - - Ndalohen komentet me fjalë fyese, si dhe komentet që nxitin diskriminimin e përhapjen e urrejtjes mbi baza nacionale, racore, fetare dhe mbi çfarëdo baze tjetër antiligjore. Ju faleminderit!