Kryeministri Edi Rama Top Story

Top Story - Pjesa e Parë -

Nëse Saliu fitonte më 23 qershor, 

me borxhet që kishte do shkaktonte prap një 1997

imazhe shqip

Viti 2013 është viti që solli në krye të vendit një qeveri të re, pas tetë vitesh qeverisje të së djathtës.

Kabineti Rama është mandatuar me një program ambicioz dhe premtimin që do të transformojë jetën e shqiptarëve.

Qeveria e re mbushi 100 ditët e para të saj në detyrë në 22 Dhjetor dhe për të bërë një bilanc të këtyre ditëve, të të gjithë vitit, por edhe atë që na pret në të ardhmen e afërt, në serinë e fundit të “Top-Story” për 2013-n mbërriti kryeministri i vendit, zoti Edi Rama.

Sokol Balla: Zoti Rama ju e keni quajtur buxhetin 2014 buxhet që të ndalë rrënimin, megjithatë duket që, sic e the edhe vetë, që fatura në fakt është shumë e lartë dhe kjo ju ka detyruar që jo vetëm të thërrisni FMN, por të paktën thuhet që marrëveshja ka kushte të rënda dhe kërkesa të forta që mund të shkojnë deri në rritjen e moshës së pensioni. Mund të na thoni dicka më tepër rreth kësaj marrëveshje?

Edi Rama: Marrëveshja nuk ka kushte të rënda për qytetarët. Marrëveshja ka kushte të rënda për qeverinë, në kuptimin që përkundër një marrëveshje, që nuk është detyruese për ulje rrogash, ulje pensionesh apo ndërprerje investimesh deri sa të balancohet borxhin i shtëpisë, por është një marrëveshje që përkundër kërkesave tona që të lehtësojmë njerëzit e zakonshëm, që jetojnë me punën e tyre të ndershme falë një rroge, të lehtësojmë rrugën e njerëzve që duan punë dhe të hapim vende të reja pune që duan investime, duhet të marrim përsipër një sërë reformash të rëndësishme strukturore për t’i dhënë fund një historie humbjesh, sic janë humbjet që shkaktohen cdo vit në sistemin elektroenergjitik. Ne s’mund të vazhdojmë më kështu. Të gjithë duhet ta kuptojnë që ne nuk mund të vazhdojmë kështu, duke vjedhur energjinë, duke mos paguar energjinë, duke filluar nga qeveria, nga institucionet shtetërore, tek bizneset, tek familjet që janë në punë dhe deri tek ata që janë në nevojë për të cilët do ta subvencionojmë ne 10 përqind të faturës. Është shumë e rëndësishme po ashtu të kuptohet që nuk mund të vazhdohet kështu me shpërdorimin e ujit. Jemi vendi i dytë më i pasur në Europë me burime ujore dhe jemi i vetmi vend për faqe të zezë që nuk arrijmë do të japim ujë për të pirë gjithë fëmijëve, gjithë familjeve dhe nuk vadisim një pjesë të konsiderueshme të tokave të bukës sepse i gjithë sistemi i ujit është i amortizuar dhe në sistemin tonë të ujit vidhet. Pra kërkohen reforma që nuk janë të dhimbshme për qytetarin e zakonshëm, por janë të dhimbshme për koorporatat në kuptimin e kastave, klientelave, klaneve që janë krijuar që nga niveli më i lartë politik tek niveli i fshatit i komunës për të përfituar duke qenë anëtarë bordesh, anëtarë rrjetesh, duke hequr lekë këtej, hequr lekë andej duke fshehur fatura e kështu me radhë. Kërkohet reformë e thellë në të ardhurat. Duhet të garantojmë që informaliteti që është shumë i lartë, numri i atyre që nuk paguajnë taksa, që u fshihen taksave është shumë i lartë, sic është i lartë numri i atyre që nuk paguajnë faturat e energjisë. Edhe këtu kërkohet reformë. Duhet të bëjmë një reformë të thellë. Kërkohet edhe një reformë e pensioneve sepse skema aktuale nuk e ka jetën e gjatë dhe do të vijë dita që ky shtet, s’flitet as për 4-5 vite, por do të vijë dita që gjeneratat e tjera e pensionistëve nuk do të marrin dot pensione. Këtu kjo do diskutim. Në parim ne e kemi pranuar dhe do ta bëjmë një reformë pensionesh, por jo një reformë të shpejtë dhe të thellë në shpejtësi për të goditur ata që sot janë pensionistët më të moshuar dhe nuk kemi se cfarë kemi t’u kërkojmë më, mirë se nuk kemi cfarë t’u japim dot, por t’u kërkojmë sakrifica në këtë drejtim, të prekim pensionin e tyre, ne këtë nuk e kemi pranuar. Por…

Sokol Balla: E vetmja gjë është se duhet të mendoni për pensionin e  brezit tonë, ajo që thoni ju…

Edi Rama: Jo, kur vjen fjala që të shoh ty këtu përballë mendoj që ti e meriton të rrish në punë deri 80 vjeç. Problemi është që të marrim masa që në afat 10-15 vjecar të ndryshojmë të gjithë skemën në mënyrë që skema të funksionojë. Përndryshe, jeto sot, po punë e madhe se ç’bëhet nesër, një gjeneratë e tërë do të ngelet pa pension. Kjo është situata.

Sokol Balla: E meriton vërtet, pavarësisht se e mora si kompliment…

Edi Rama: Kompliment po të punosh që ç’ke me të. Të të jap unë pension ty.

Sokol Balla: Gjithë problemi është që ata që kanë rroga të larta paguajnë tatime të larta, por ama dihet që në fund të fundit ofrohet një nivel tavan pensioni, pavarësisht kontributeve që t’i jep dhe kjo normalisht që duhet të ndryshojë. Në rregull ne duhet të kontribuojmë edhe për atë pjesë të shoqërisë që nuk ka mundësi…

imazhe shqip

Edi Rama: Kjo është pjesë e ndryshimit të skemës që kushdo që dëshiron të kontribuojë për të patur një pension më të lartë, mund ta bëjë këtë gjë. Por ne flasim se ne nuk jemi të shqetësuar se cfarë pensioni do ketë Sokol Balla, për të qenë të sinqertë. Problemi është që ne shqetësohemi për masën e madhe të pensionisteve që nuk mund të përfitojnë nga skema e kontributeve alternative private dhe duhet të garantohen. Përfytyroni që në raportin mes vendeve të zhvilluara dhe nesh, është një raport i pamundur kontributesh dhe personave që përfitojnë nga kontributet. Në rast se 8 vetë kontribuojnë për 1 person, për 1 pension, një raport mesatar, një njeri për një pension kjo nuk mban. Është e pamundur, duhet të ndryshojmë skemë.

Sokol Balla: Zoti Rama opozita ka paraqitur 30 amendamente mbi buxhetin, bazuar, sic thotë ajo, në premtimet tuaja elektorale. Një lëvizje, që padyshim ka edhe cinizmin brenda, por që tenton të vërë në provë nëse ju keni premtuar në fushatë, apo seriozisht që do të bëni ato që keni premtuar. Do të merrni parasysh ndonjë prej këtyre amendamenteve?

Edi Rama: Ne nuk marrim parasysh asnjë amendament provokativ, aq më tepër të një opozite që ka mbetur peng e një plaku që i ka sosur kandili i arsyes. Shqiptarët e bënë të tyren dhe e larguan opozitën e sotme nga qeveria dhe e cuan shqiptarët në pension gjyshin që s’kishte më se cfarë t’u jepte shqiptarëve, përvec përrallave dhe s’kishte më asgjë më të mirë përvec borxheve ku i zhyti shqiptarët. Edhe ne nga ana jonë e bëmë tonën, edhe PD nga ana e saj duhet të bëjë të veten. Nuk është fat i mirë, por ndodh kur plaku i shtëpisë rrjedh, por ama familja e përgjegjshme e mban në shtëpi, kujdeset për të brenda shtëpisë, i krijon kushte, nuk ka asgjë jonatyrale, por ama nuk e lë të dalë cdo mëngjes të tërbojë të gjithë lagjen. Kështu që ata duhet ta bëjnë të tyren dhe amendamentet që burojnë nga shkuarja pas marrëzisë së plakut të shtëpisë së tyre, ne s’kemi ca të pranojmë. Ne do t’i mbajmë zotimet tona në 4 vjet dhe të kërkosh një qeverie që në 100 ditë të mbajë të gjitha zotimet, do të thotë të pretendosh se zgjedhjet do të bëhen cdo 100 ditë.

Sokol Balla: Meqë iu referuat ish-kryetarit të familjes së PD-së…

Edi Rama: Ai nuk është ish-kryetari, ai është kryetari i familjes dhe…

Sokol Balla: Ai është kryetari i familjes sepse unë e shikoj për një person që nuk e di, si ai ushtari japonez në ishujt në Luftën e Dytë Botërore, që nuk e di se zgjedhjet kanë mbaruar dhe është ndërruar pushteti, kur shikon në parlament mendon që Sali Berisha është ende Kryeministër i Shqipërisë. A mendoni që trajtimi i privilegjuar që ju po i bëni ish-kryeministrit, ju dhe zoti Meta, është deri diku i tepruar, i panevojshëm?

Edi Rama: Përfytyrojeni veten në kafen e lagjes tuaj, janë të gjithë aty duke pirë kafe, vjen plaku në fjalë, fillon bërtet, ulet, cohet, ulet, kap banakun. Juve edhe po të ishit nuk do thonit nxirreni jashtë.

Sokol Balla: Po as pronari i lokalit nuk duhej t’i jepte raki.

Edi Rama: Pronari i lokalit do merrte në telefon ata të shtëpisë dhe do t’u thoshte mos e lini të dalë jashtë këtë se na tërboi, na la pa punë. Kështu është pozita jonë me thënë të drejtën dhe i takon vërtet PD që të sillet si familje e përgjegjshme, ta lënë në krye të vendit tek SHQUP-i, t’i japin një batanije, lidhjen në internet ja garantojmë falas ne. Të rrijë në Facebook, por mos dalë dhe të marrë për orë të tëra debatin e parlamentit me broçkulla, dhe aq më tepër pastaj i kanë ikur të gjitha frenat e gojës dhe çfarë nuk thotë.

Sokol Balla:  T’i kthehemi të tashmes, le ta lëmë të shkuarën…

Edi Rama: Është e tashmja kjo për fat të keq. Është e tashmja e një partie që vazhdon jeton me të shkuarën. Por dakort jam që ne t’i kthehemi të tashmes dhe ta lëmë të shkuarën, dakort jam.

Sokol Balla: Në dy foto, në njërën foto tuajën elektorale, tjetra është fotoja juaj në 100 ditë Kryeministër. Sigurisht, ka një spekulim, por në këtë kontrast të fotografive, t’i përgjigjeshit pyetjes, a keni identifikuar ndonjë premtim të programit elektoral që nuk e mbani dot?

Edi Rama: Jo, nuk kam identifikuar asnjë premtim që nuk e mbajmë dot.

Sokol Balla: A keni identifikuar ndonjë premtim që nuk e mbani dot brenda një mandati?

Edi Rama: Jo.

Sokol Balla: Kur do të kenë shqiptarët mundësinë të kurohen falas në spitale, sic keni premtuar?

Edi Rama: Është një proces që ka filluar për të ngritur një sistem. Këtu bëhet fjalë për të ndryshuar një sistem me një tjetër. Fatkeqësisht, 20 e kusur vjet, gati cerek shekulli ne nuk arritëm dot të ndryshojmë një sistem shëndetësor të ndërtuar mbi parimet dhe normat e komunizmit, me një sistem i cili të mund të funksionojë për të gjithë në mënyrë normale, pa qenë një vend komunist. Nuk e bën do të këtë gjë. Ndërkohë që ne duam që të ndërtojmë një sistem demokratik i cili të ngrihet mbi parimin që pavarësisht ke apo s’ke lek, kur vjen puna për shërbimin shëndetësor, ti do ta marrësh atë njësoj sic e merr tjetri, pavarësisht nëse ke apo s’ke lekë. Pra një shërbim shëndetësor universal. Që vitin e ardhshëm dhe kjo falë atij 10 lekëshi të taksës së rritur të naftës, ne do mund të garantojmë vizita falas për 800 mijë njerëz, nga 40 deri në 60 vjec dhe do të mund të garantojmë ekzaminimet gjatë shtatzënisë dhe vizita për kancerin e gjirit për 30 mijë gra dhe vajza, që janë një grup që deri më sot nuk kanë bërë dot asnjë ekzaminim gjatë shtatzënisë sepse s’paguajnë dot. Pra të gjitha këto do të bëhen falas dhe do të vazhdojmë me një reformë që ka disa hapa përpara se të arrijmë tek ofrimi i kujdesit shëndetësor për të gjithë dhe pa futur duart në xhep duke dhënë lekë mjekut.

Sokol Balla: Në fakt keni dhënë edhe premtimin për legalizimet falas. I qëndroni apo jeni tërhequr?

Edi Rama: Këta na thonë pse nuk e mbajtët premtimin për legalizimin falas, 100 ditë janë bërë të dielën që shkoi. Tani si mundet këta? Me cfarë kurajoje, përvec kurajos që të jep fakti që ke rrjedhur, asnjë mekanizëm logjik dhe asnjë arsye që funksionon nuk ta jep këtë kurajo, dhe aq më tepër këta, që premtuan legalizime jo falas, por me para dhe që në 8 vjet kanë marrë 300 mijë vetëdeklarime nga qytetarët, kanë bërë matjet fizike vetëm për 140 mijë deklarime, pra 160 mijë të tjera zëre se nuk ekzistojnë, dhe nga 140 mijë u kanë marrë paratë 70 mijë familjeve dhe nga këto 70 mijë këta kanë begenisur të përgjigjen vetëm për 22 mijë prej tyre. Me cfarë kurajoje këta na kërkojnë llogari ne?

Sokol Balla: Zoti Rama, Ministri i Brendshëm, Saimir Tahiri ishte i vetmi që deklaroi rritjen pagash për sektorin përgjegjës, pra për policinë dhe është bërë shumë mirë, por përse vetëm për policinë?

Edi Rama: Rritja është më e larta në historinë e policisë. Nuk është për një sektor. Rritja e pagave për policinë është investim për të gjithë, për të gjithë vajzat dhe djemtë që shkojnë në shkollë, në universitet, për të gjitha familjet që thonë aman, siguri dhe qetësi dhe pastaj të tjerat, për bizneseve që janë nën trysninë e horrave dhe rrugacëve që ju vënë gjoba, për investitorët duhet të ndjehen të qetë dhe të pakërcënuar. Është një investim për sigurinë e përbashkët publike. Ndaj këtu ne bëmë një debat shumë të fortë, të qartë dhe këmbëngulës me FMN dhe i thamë që jo vetëm nuk do prekim asnjë rrogë dhe pension, por përkundrazi, pensionet do t’i rrisim gjatë vitit të ardhshëm, por do të rrisim në mënyrë shumë drastike në 20-25 përqind. Dhe praktikisht ne kishim marrë një zotim për policinë. Në fushatë kemi thënë që brenda vitit të ardhshëm, rroga e inspektorit, e drejtorit, policit e të tjerë do të bëhet kaq. Nuk kemi rritur vetëm pagat e drejtuesve të lartë, por kemi rritur në mënyrë drastike pagat e policëve që janë në rrugë. Kemi policinë me arsimin më të ulët në botë. 75 përqind nuk e kanë shkollën e lartë. Kjo është një shifër që s’e ka asnjë vend i botës, Europa nuk diskutohet. Kemi policinë me moshën më të lartë në Europë për shkak të pagave.

Sokol Balla: Në buxhetin dhe paketën fiskale të qeverisë tuaj, në vitin 2014 njerëzit do të kenë më shumë apo më pak para?

Edi Rama: Nëse do të kishin më pak, për cfarë na zgjodhën ne më 23 qershor. Sigurisht që do të kenë më shumë dhe do kenë më shumë para reale, ato në xhep, jo si ato të Saliut që thoshte ju rrita rrogën. Këtej rriste rrogën dhe këtej pesëfishonte cmimet. Kuptohet ajo që po bëjmë ne është me hapa. Nuk pretendoj t’i them askujt që shiko se vitin tjetër do jeni të gjithë të lumtur, por pretendoj që të siguroj të gjithë ata që sot jetojnë me një rrogë dhe që kërkojnë një punë, që vitin tjetër do të fillojnë të marrin frymë lirisht.

Sokol Balla: Si e gjykoni që vlerësimin e njësisë inteligjente të “The Economist” në Londër bëri për Shqipërinë si një vend ku potencialisht 2014 mund të ketë trazira sociale?

Edi Rama: Të dhënat, njësia në fjalë nuk është profeti. Ka thënë shumë gjëra, disa kanë dalë, shumë nuk kanë dalë. Të dhënat që lexohen sot janë përgatitur shumë kohë përpara dhe po ju them që nëse ky popull më 23 qershor nuk do kishte dhënë 1 milion duar për të ndalur rrënimin, sot shtëpia jonë do ishte në prag të flakëve, njësoj si në ’96 për shkak të një piramide tjetër, piramida e Saliut, dora vetë. Si? Ashtu sic ju thashë, borxhe, borxhe borxhe dhe një ditë të bukur shteti do të gjendej në pamundësi për të larë këto borxhe dhe pamundësinë që dikusht të dilte të thoshte që ua marr unë përsipër këto borxhe dhe pastaj do vinte FMN dhe në kushte krize të thellë dhe do të detyrohej qeveria e radhës të ulte rrogat, pensionet dhe vendi të futej në një qerthull shumë të rrëzikshëm. Kjo nuk ndodhi falë shqiptarëve dhe votës më 23 qershor dhe pak merita jonë që kemi arritur të negociojmë dhe që morëm FMN me një marrëveshje ku qeveria merr mbi supe reforma strukturore, që asnjë qeveri nuk e ka bërë më parë.

Sokol Balla: Nuk na thatë konkretisht për cfarë shume parash bëhet fjalë nga FMN?

Edi Rama: Bordi i FMN do të mblidhet. Unë nuk dëshiroj të flas për shuma specifike, por kemi marrë edhe me fjalët e Guvernatorit të Bankës së Shqipërisë, një nga marrëveshjet më të mira që një qeveri ka marrë nga FMN ndonjëherë edhe bazuar në natyrën e programeve dhe marrëdhënieve që FMN ndërton me qeveritë e vendeve të ndryshme.

Sokol Balla: Në fund të pjesës ekonomike, që është e rëndësishme për qytetarët…

Edi Rama: Sa për të dhënë një shembull, se nuk dua të krijohet ideja sikur po fsheh ndonjë gjë, kur kemi nisur bisedimet jemi nisur me një ide paraprake për të marrë 150-100 milion euro. Sot kemi mbi 300 mln euro nga FMN plus me një rishikim të programit të Bankës Botërore, presim një shumë të konsiderueshme edhe nga kjo, dhe ajo që është më e rëndësishmja, vitin e ardhshëm në disa forma, qoftë me investime direkte, qoftë të shlyerjes së borxheve , qoftë në formën e disa investimeve të tjera nëpërmjet Fondit të Zhvillimit Rajonal, ne do të injektojmë në ekonomi, 1.1 miliard dollarë.

Sokol Balla: Kur diskutuat me grupin parlamentar për buxhetin, deklaruat se e keqja më e madhe kaloi dhe buxheti është kthesa, por ama që një kthesë e tillë të ndodhë në pak muaj, në kohë kur ne ekonominë e kemi të rrënuar, duke ditur që ekonomi shumë më të zhvilluara si e jona duan vite, psh në SHBA, ndoshta këtë vit ka një rritje solide ekonomia dhe punësimi… c’ka ndodhur në këto 100 ditë? Ose ju keni qenë një qeveri supermenësh, ose në fakt ekonomia nuk ka qenë kaq e rrënuar?

Edi Rama: Mos krahasoni ekonominë tonë me Shtetet e Bashkuara. Ajo që quhet krizë në SHBA këtu tek ne është grip, dhe ajo që quhet krizë këtu tek ne, në SHBA është kancer. Në rast se për një grip SHBA u duhet kohë sepse ndikon në shumë aspekte të ekonomisë, për një kancer mjaftojnë politikat e duhura dhe mjafton vendosmëria dhe Shqipëria rikuperon në pak kohë. Por këtu nuk bëhet fjalë për një lumturi ekonomike vitin e ardhshëm, por fillimin e një rimëkëmbje ekonomike. Kush deri dje ka patur arsye për të qenë pesimist, sot duhet të jetë optimist sepse më e keqja ka kaluar dhe cdo ditë ekonomia do të nisë të marrë frymë dhe do ta ndjejnë vetë njerëzit, kur të marrin rrogën, kur të mbyllin bilancet e dyqanit, do ta ndjejnë edhe sipërmarrësit që do paguajnë më shumë për shtetin, por jo dyfish për pushtetin. Të gjitha këto do të ndryshojnë, do ta ndjejnë investitorët, patjetër, sepse do kuptojnë që këtu ka ndryshuar dicka shumë e rëndësishme. Ka një ndryshim shumë të madh, deri dje kishim një qeveri që merrte borxhe në emër të njerëzve dhe qeveriste vetëm për vete, sot kemi një qeveri që qeveris për njerëzit dhe që shlyen borxhet që kanë marrë të tjerë para nesh.

Intervista KM Edi Rama në Top Story - Pjesa e Dytë Vijon në Linkun:
http://imazheshqip.blogspot.com/2013/12/km-edi-rama.html

imazhe shqip

*   *   *