Sali Berisha:

Viçidoli, rinia dhe gratë që ndikuan jetën time

Ish kryeministri Sali Berisha, në një intervistë me gazetaren Sonila Meço në Agon Channel, bën një rrëfim të gjatë për jetën e tij, fëmijërinë, vitet si student i Mjekësisë, vendimi për t’i hyrë politikës e deri në ditët e sotme.

Sonila Meco dhe Sali Berisha

Sonila Meco - Mësimi më i vyer që ju ka dhënë nëna, cili ka qenë?

Sali Berisha - Mësimi më i vyer, më i çmuari ishte ky. Ne kemi qenë një familje patriarkale qartësisht, por në aparencë në të vërtetë ne ishim një familje matriarkale. Familje në të cilën nëna ishte shumë influente në vendimet dhe vendimi i saj më pozitiv në jetën time ka qenë fakti se ajo më imponoi mua kultin e motrës. Po.

Kulla e Berishajve në Viçidol

Sonila Meco - Kulti i Motrës që do të thotë?

Sali Berisha - Ne ishim tre fëmijë, 2 vëllezër dhe një motër.

Çfarë ndodhte në familjen tone, e para ishte motra në mënyrën më të padiskutueshme. 

Motra ishte 6 vjet para meje, ajo bënte gjithçka që të derdhte të gjithë dashurinë mbi mua, më ka mësuar të lexoj 5 vjeç. Nuk kanë të përshkruar aktet e saj të dashurisë ndaj meje. Por në familje ajo ishte mbretëresha dhe nëna që vigjilonte me angazhimin total se mos po ndodh ndryshe dhe ndryshe nuk mund të ndodhte. Pse më ka shërbyer kjo? Për të më dhënë sensin e barazisë shumë i domosdosshëm. E kam thënë edhe dikur, shumë vite më vonë lexoja Frojdin, kam qenë shumë i apasionuar pas Frojdizmit dhe lexoj që në familjen Frojdi në Vjenë, motra Ana bleu një piano dhe tani Frojdi nuk duronte dot tingujt e pianos kur kjo luante dhe e ëma e Frojdit ia mori dhe ia shiti pianon. Të kishte qenë për nënën time do më detyronte…

Ne jemi Ndryshimi PerPara! 

(Frojdizmi – Metamorfoza e Sali Berishës, 
Nga Gomari te Piano!!!

Sali Berisha - Motra më mësoi mua shkrim e këndim 5 vjeç dhe natyrisht unë kam pasur një tipar, unë isha një fëmijë fotografik, me një memorie shumë të fuqishme dhe nga gjërat më të para që unë mësova ishte Fishta. Në atë periudhë funksiononte oda, akoma nuk ishte zhdukur oda e burrave që ishte një si të thuash, një debat jo televiziv, që zhvillohej çdo natë dhe kishte si moderator në familjen tonë xhaxhanë. Ishte shumë i zhdërvjelltë. Kjo është një bibliotekë moderne, por besoj se në një qoshe të Odës do ishin edhe sënduqet e Gjakovës, të mbushur me libra. Unë tani mësoj Fishtën sepse doja të përfillesha, kishte një kujdes ndaj nesh. Na lejonin në odë, por me një kod shumë të veçantë, nuk mund të flisnim, nuk mund të pyesnim, mund të dëgjonim mund të hanim darkën po në një sofër të veçantë kur ishin miqtë, por  gjithçka shumë të rregullt, përndryshe i humbisnim këto atribute. Të gjithë mësonim Fishtën, kushdo e donte Fishtën. Dhe unë nëpërmjet Fishtës bëhesha pjesë e odës, sepse pasi bisedonin, pasi dëgjonin eposin e kreshnikëve me lahutë dhe pastaj ndonjëri do më thoshte, a do na e recitosh Fishtën?

Dhe bëheshe protagonist. Më ka dhënë shumë kënaqësi kjo gjë.

 Protagonisti 

 Sonila Meco - Thuhet keni pasion leximin…

Sali Berisha - Gjatë gjithë rinisë time unë kam qenë tmerrësisht i lidhur me librat. Natyrisht jam përpjek që një pjesë të kohës ta ndaj për lojë me shokë e shoqet e mia, por libri ishte pasioni më kryesor.

 Shokët e Sali Berishës

Sonila Meco -  Jeni i lumtur për fëmijërinë që keni kaluar?

Sali Berisha - Jam, sepse kam marrë, sigurisht fëmijëria ime nuk ka qenë kurrë bahçe me lule. Ka qenë me vështirësitë e veta, ka qenë me gëzimet e veta, por jam i lumtur. Domethënë sivjet lexova një libër dhe ua këshilloj të gjithëve ta lexoni. Libër i shkruajtur nga Malcolm Greeduell “Outliers” dhe në këtë libër ku ai shqyrton se si formohen njerëzit më të shquar dhe ai thotë një të vërtetë; “është shumë e rëndësishme fëmijëria, se si me qëllime ndaj fëmijëve ne humbasim shumë të mëdhenj, gjeni të shquar”. Andaj kujdes fëmijët.

Sali Berisha këshillon: Kujdes fëmijët!

Sonila Meco - Në vitin 1958, adoleshenti Sali Berisha lë Tropojën dhe vjen në Tiranë. E vështirë përballja e parë me Kryeqytetin?

Sali Berisha - Shumë e vështirë. Imagjinoni një njeri që vjen nga një fshat i Tropojës. Të marrim ushqimin, me një ushqim të ndryshëm si dita me natën, me ushqimin e konviktit. 

Sonila Meco - Ju rrinit tek teknikumi mjekësor te Medreseja…..?

Po, ku pothuajse çdo gjë që më servirej ishte jo familjare për mua. Mëngjeset ishin një gotë  çaj me një rriskë djathë. Ky ishte mëngjesi. Dreka. Ishte një grosh e zier, por ishte groshë e kuqe, groshët e Tropojës janë të shkëlqyera, nuk kisha provuar kurrë, këto nuk më  përshtateshin kurrkund dhe darka që ishte një supë. Po supa ka historinë e vet. Vinte një supë e cila na hidhej në një pjatë alumini, njëlloj si në romanet e Çarls Dikens, ajo mbante erë pishë. Unë nuk arrija ta kuptoja, s’e haja sigurisht. Kur ç’ndodhi. Si nxënës bënim shërbim në menzë. Shkoj unë ditën e shërbimit shikoj kazanët, ata hunjtë që përzienin supën kishin rrëshirë pishe. I them asaj kujdestares, ju me këto na jepni. I mori, i hoqi, gjeti ca shkopinj ahu. Por në qoftë se kushtet ishin këto, mësuesit ishin të shkëlqyer. Ne kemi pasur mësues në atë shkollë në lëndë të përgjithshme, të gjithë të shkolluar jashtë. Në gjuhë kishim një nga më të shkëlqyerit që kam njohur, Peter Elezi..

Kisha dhe një sens unë. Sensi ishte se unë nuk ndiqja dot, unë ndiqja orbitën time dhe ata ndiqnin orbitë shumë më të pasur se unë, në lodra në aktivitete dhe kjo më bënte mua që të isha shumë i respektueshëm ndaj tyre dhe jashtëzakonisht korrekt dhe gjithnjë shumë i dashur. Lexoja 8 muaj rresht dhe e shikoja pastaj që kisha humb sensin e realitetit dhe e ndërprisja leximin 1 muaj për t’u pasuruar me informacione të realitetit, u thosha të mos fluturoj në orbitën totale sureale.

Sonila Meco - Pas dilemave Sali Berisha vendos: “do të studioj mjekësi”. Nga lindi ky pasion për mjekësinë z.Berisha?

Sali Berisha - I gjithë pasioni im ishte letërsia, historia, por kryesisht letërsia dhe deri vitin e tretë të fakultetit bëra përpjekje të jashtëzakonshme që të më lejohej që të vazhdoja dy fakultete. Mjekësi dhe letërsi, por pasioni i parë ishte letërsia. Kjo nuk mu lejua dhe më në fund dështova në përpjekjen time dhe pastaj i gjithë si të thuash, pasioni, mu drejtua drejt mjekësisë dhe disa shkenca të saj, si biokimia molekulare, shkencat e fizikës ose gjenetika. Të gjitha këto filluan të më tërheqin shumë. Dhe pastaj unë dija gjuhë të huaja, lexoja tekste në gjuhë të huaja.

Sonila Meco - Z.Berisha, ju ka tunduar qoftë edhe njëherë të vetme rikthimi në mjekësi?

Sali Berisha - Jo. Pse? Sepse vendimi im për t’u larguar, për të bërë atë që s’kisha bërë, ishte një vendim për të lënë mbrapa të sëmurin, për të lënë mbrapa studimin, për të lënë mbrapa kërkimin shkencor dhe në një farë mënyrë ndjehesha edhe pak fajtor, por i detyruar që të bëja atë veprim. Ishte për të hyrë në një proces, por ky proces shkonte duke t’i zverdhur gjërat që t’i kishe adhuruar aq shumë dhe kthehem tek liritë dhe të drejtat e njeriut dhe bind veten se këto janë vlerat më eprore. Këto janë të vërtetat më të mëdha që unë duhet të mbroj. Dhe po të shohësh shkrimet e mia të para, unë jam ndalur me të gjithë forcën tek liritë dhe të drejtat e njeriut.

Sonila Meco - Mua më thonë që Sali Berisha ka një dhunti të jashtëzakonshme për të dalluar verërat me varietete…

Sali Berisha - Vera mbi të gjitha është poezi. Dhe unë nuk pretendoj që jam një njohës, unë jam një dashurues i verërave dhe prap do të kthehem tek origjina e kësaj. Unë isha fëmijë, në fillore dhe aty në shkollë bëhet një festë dhe siç ishim të mëdhenj e të vegjël të ulur nëpër tavolina u servirnin birrë, ndofta birra ishte e prishur a nuk e di se çfarë, e futa në gojë dhe e nxora menjëherë, aq e idhët mu duk. Edhe sot e kësaj dite s’jam bërë mik me birrën. Dhe historia e dytë është në një fshat të Tropojës, Markaj, një zonë Katolike, ata bënin verë dhe ne i kishim miq ata. Në një drekë na kishin servirur verë, a ishte verë tamam apo verë me mushtarak, akoma s’e kam të qartë, por e shijova aq shumë sa mbeta mik me verën për gjithë jetën time. Unë çdo ditë përdor verën dhe e kam përdorur gjithë jetën, por asnjëherë më shumë se 1 gotë në ditë. Ndonjëherë në shtëpinë time, gostinë e verës e bën Lili, këngën e kam unë.

 Familja Sali Berisha

Gazetarja Sonila Meço i tregon një foto të vitit 1990 ku dallohet bashkëshortja Liri me të birin Shkëlzenin. 

Berisha thotë:

Sali Berisha - Padyshim që, pas nënës Lili është njeriu që i detyrohem më shumë në tokë. Dhe para këtij viti, njeriu që unë i kam marrë miratimin, ishin fëmijët, natyrisht ndaj meje mund të mbaheshin qëndrime dhe pasi e pa që për mua ishte më mirë, ndjehesha më mirë që të ndiqja rrugën që kisha vendosur, ajo më ka mbështetur plotësisht. Ka qenë plotësisht dakord. Ne, edhe si mjekë, po të marrësh jetën tonë familjare, në kohë ne nuk kemi pasur një jetë të plotë familjare kur kemi qenë mjekë e kur u bëmë zyrtarë, në kuptimin që ishim shumë të zënë. Ajo me fëmijët, unë me punë, por në një harmoni absolute dhe respekt për punën që bënim. Kjo ndodhi pastaj edhe në lëvizje. Lili u bashkëngjit sapo filloi lëvizja, duke mos më thënë kurrë në jetën e saj se kjo mund të ketë këtë rrezik, apo atë rrezik.

 Don Kishoti i Lirisë

Sonila Meco - Sa ndikim ka pasur në jetën tuaj?

Sali Berisha - Ajo ka padyshim një ndikim shumë të madh në jetën time, sepse, si të thuash, është një tërësi me mua. Nuk them se diskutoj çdo vendim me të, apo s’diskutoj vendime, por vetëm me qëndrimin e saj aktiv dhe kritikat e saj, janë një faktor absolut.

23 Qershor 2013 - Pensionistët

*   *   *